Upał na dworze, śmierć w aucie

Tak jak zimą słyszymy o śmiertelnych ofiarach wysokich mrozów, tak latem zdarzają się zgony spowodowane właśnie bardzo wysokimi temperaturami. Ofiarami najczęściej są osoby starsze lub mające kłopoty ze zdrowiem. Zdarzają się też wypadki, będące efektem pozostawiania dzieci lub zwierząt domowych w szczelnie zamkniętnych pojazdach.

Wysoka temperatura prowadzi do drastycznego nagrzania się wnętrza samochodu, nawet do powyżej 60 stopni Celsjusza. Każdy z nas chyba doświadczył tego, wsiadając do samochodu pozostawionego na słońcu, gdy dotknął koła kierownicy czy drążka zmiany biegów. Przegrzanie organizmu może dotknąć nas wszystkich, ale to zwłaszcza dzieci są narażone na zagrażające wręcz życiu urazy narządów wewnętrznych oraz udar słoneczny.

Szczególnie narażone na wysokie temperatury są dzieci do lat 3, u których mechanizmy termoregulacji są jeszcze niedostatecznie wykształcone. U takich dzieci temperatura ciała wzrasta od 2 do 5 razy szybciej niż u osoby dorosłej. Prowadzi to do szybkiego odwodnienia i wstrząsu termicznego, co stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia. Maluchy pozostawione bez opieki w zamkniętym, nagrzanym samochodzie są osłabione, potliwość ich organizmu znacznie wzrasta, a skóra blednie. W takich sytuacjach dzieci nie płaczą, są zdezorientowane i nie mają siły, aby krzyczeć. Dla postronnej osoby może się wręcz wydawać, że takie dziecko sobie spokojnie siedzi i nic mu się nie dzieje.

Skutki nieodpowiedzialnego postępowania rodziców bądź opiekunów mogą być dramatyczne, o czym świadczy sytuacja, która miała miejsce w Rybniku w 2014 roku. Pozostawiona bez opieki, w zamkniętym samochodzie, trzyletnia dziewczynka stała się ofiarą śmiertelnej pułapki. Przyczyną śmierci był udar spowodowany właśnie przegrzaniem organizmu. Nie jest to jedyny tak tragiczny przypadek, o takich sytuacjach w okresie letnim dość często informują media. W Stanach Zjednoczonych, na przykład, tylko w tym wieku z powodu przegrzania w aucie zmarło ponad 500 dzieci, z czego ok. 3/4 nie miało ukończonych dwóch lat.

Śmierć czy uszczerbek na zdrowiu są dla rodzica największą karą, ale za pozostawienie dziecka w nagrzewającym się i zamkniętym aucie grozi również odpowiedzialność karna. Najłagodniejszą formą kary jest w tym przypadku mandat karny w wysokości nawet do 500 zł. Zgodnie z art. 106 Kodeksu wykroczeń "kto, mając obowiązek opieki lub nadzoru nad małoletnim do lat 7 albo nad inną osobą niezdolną rozpoznać lub obronić się przed niebezpieczeństwem, dopuszcza do jej przebywania w okolicznościach niebezpiecznych dla zdrowia człowieka, podlega karze grzywny albo karze nagany". Karę za popełnienie omawianego czynu przewiduje również Kodeks Karny w art. 160 paragraf 2: "Jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5".

Upały stanowią poważne zagrożenie nie tylko dla ludzi, ale również dla zwierząt. Pozostawienie pupila w szczelnie zamkniętym samochodzie stanowi dla niego równie poważne niebezpieczeństwo. Podobnie, jak w przypadku ludzi może dojść do przegrzania organizmu, co prowadzi do zagrożenia życia lub zdrowia zwierzęcia. W tym przypadku właściciele również nie pozostaną bezkarni. Ustawa o ochronie zwierząt w art. 35 ust.1a określa kary grożące za znęcanie się nad zwierzętami, tj. kara grzywny, kara ograniczenia lub pozbawienia wolności do lat 2. W rozumieniu tych przepisów wspomniane znęcanie się nad zwierzętami rozumiane jest również jako "wystawianie zwierzęcia domowego lub gospodarskiego na działanie warunków atmosferycznych zagrażających jego zdrowiu lub życiu", co wpisuje się omawiany problem.

Pamiętajmy również, że na każdym z nas ciąży obowiązek pomocy drugiemu człowiekowi. W myśl art. 162 paragraf 1 Kodeksu Karnego za nieudzielanie pomocy w sytuacji bezpośredniego zagrożenia utraty życia lub zdrowia człowieka grozi kara pozbawienia wolności nawet do lat 3.

Będąc świadkiem pozostawienia np. dziecka w nagrzanym samochodzie, należy pamiętać o kilku najważniejszych zasadach, jakimi powinniśmy się kierować. Należy przede wszystkim sprawdzić jego stan, czy jest przytomne, czy reaguje na nasza obecność i głos. Następnie rozglądamy się w poszukiwaniu właściciela samochodu oraz sprawdzamy, czy drzwi są otwarte. Jeśli nie mamy możliwości dostania się do środka w celu ratowania życia, zgodnie z art. 26 Kodeksu Karnego o stanie wyższej konieczności mamy prawo wybić szybę i uwolnić uwięzionego malucha. Wybrać należy szybę, która znajduje się najdalej od dziecka, aby odłamki szkła go nie zraniły. Do wybicia można użyć twardego przedmiotu lub  własnej siły fizycznej. Po wydostaniu dziecka z samochodu należy udzielić mu pierwszej pomocy i wezwać pogotowie ratunkowe. Podobne zasady obowiązują w wypadku ratowania zwierząt.

W przypadku przebywania dziecka w bardzo wysokiej temperaturze może liczyć się każda minuta. Dlatego nie można spokojnie czekać przy zamkniętych drzwiach na przyjście opiekuna, który otworzy drzwi. Powinniśmy działać stanowczo i szybko.